Μικρές ιστορίες.......

Στα Παλιά τα Σινεμά

Μια αρκετά μικρή ανακοίνωση στην εφημερίδα Άστυ της 29 Νοεμβρίου 1896 ειδοποιούσε τους Αθηναίους ότι από την ημέρα εκείνη «άρχεται η λειτουργία του Κινηματοφωτογράφου, δι ου παριστώνται αι φωτογραφίαι εν κινήσει». Παρέχεται ακόμα η πληροφορία ότι οι παραστάσεις θα επαναλαμβάνονται κάθε μισή ώρα από τις 9πμ ως τις 12 και από τις 2μμ ως τις 7μμ. Η τιμή του εισιτηρίου έχει προσδιοριστεί στις 2,20 δρχ. Τα παιδιά μέχρι 7 ετών θα πληρώνουν μισό. Ο χώρος όπου στήθηκε ο πρώτος κινηματογράφος στην Αθήνα ήταν ένα άδειο, εκείνη την περίοδο, κατάστημα στο ισόγειο της οικίας της Ιφιγένειας Α. Συγγρού στην οδό Κολοκοτρώνη πίσω από την Παλιά Βουλή και δίπλα στην Πανελλήνιο Αγορά. (…)

Όσοι λοιπόν έκαναν τον κόπον να ανέβουν την οδό Σταδίου έβλεπαν ανηρτημένη σε ένα από τα ισόγεια καταστήματα της οικίας Συγγρού μία μεγάλη επιγραφή που έγραφε “Cinematofotographe Edison”. Η επιγραφή τη νύχτα φωτιζόταν από τέσσερις ηλεκτρικές «λυχνίες Έδισων». Μέσα στο κατάστημα ήταν εγκατεστημένο ένα κινητοσκόπιο του Έντισον «εκ των επιτυχεστέρων του είδους αυτού». Προβάλλονταν δέκα ταινιούλες των εργαστηρίων του μεγάλου εφευρέτη διαρκείας 30 δευτερολέπτων περίπου η καθεμία.

• Αλλά το καλοκαίρι του 1900 ο κινηματογράφος κάνει την πιο εντυπωσιακή, μέχρι τώρα, εμφάνισή του στην Ερμούπολη της Σύρου. Είναι και πάλι ο κινηματογράφος του Έντισον που πρέπει να τον έφερε στο νησί κάποιος ξένος κατ ευθείαν από το εξωτερικό. Αυτός ο κινηματογράφος χαρακτηρίζεται σαν ο «μέγιστος κινηματογράφος του κόσμου» και όχι τυχαία αφού συνοδεύεται και από ένα άλλο «θαύμα» το «μεγάλου αμερικανού», τον «φωνογράφο Έδισσων» ο οποίος «δύναται να ακουσθεί από 20 χιλ. ακροατάς εις απόστασιν 500 μέτρων»!

Οι προβολές, που διαρκούν μια βδομάδα περίπου (τις τελευταίες μέρες του Ιουλίου και τις πρώτες του Αυγούστου), γίνονται στο θερινό θέατρο «Ορφεύς» και το πρόγραμμα είναι εξαιρετικά πλούσιο. Προβάλλονται καθημερινά 18 διαφορετικές ταινίες με εικόνες επικαίρων από όλο τον κόσμο, κωμικά σκετς κλπ. Μέσα σ΄ αυτές και μια άγνωστη, μέχρι τώρα, «ελληνικού ενδιαφέροντος» ταινία που φέρει τον εξόχως σκανδαλιστικό τίτλο «Συμπλοκή τεσσάρων δεσποινίδων εν Νεαπόλει Αθηνών εν τω κοιτώνι των»!

• Στη Θεσσαλονίκη όμως που ο κινηματογραφικός πυρετός έχει καταλάβει τους πάντες οι δαιμόνιοι επιχειρηματίες στήνουν κινηματογράφους στα πιο απίθανα μέρη. Το Γενή Χαμάμ μετατρέπεται το 1925 στον κινηματογράφο ΑΙΓΛΗ, μια μεγάλη αποθήκη στο ΜΟΝΤΕΡΝ και το τζαμί Χαμζά Μπέη στο ΑΛΚΑΖΑΡ! Αυτό όμως που πρέπει να αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία είναι το σινέ “GERUSALEME”. Περιγράφει ο Κ. Τομανάς:

Ένα πρωτότυπο θερινό σινεμά ήταν το GERUSALEME. Ένα μεγάλο ιστιοφόρο που, χωρίς τα κατάρτια του, ήταν αραγμένο κοντά στο μουράγιο, απέναντι από το σημερινό καφενείο ΑΙΓΑΙΟΝ. Το μετέτρεψε σε θερινό κινηματογράφο ένας τετραπέρατος εβραίος επιχειρηματίας. Μια φαρδιά σανίδα με κάγκελα εκατέρωθεν, οδηγούσε από το μουράγιο στο κατάστρωμα, όπου είχαν τοποθετηθεί τα καθίσματα και η οθόνη, ένα μεγάλο λευκό καραβόπανο, που κυμάτιζε σαν σημαία στο βραδινό αεράκι, με αποτέλεσμα οι εικόνες να μην είναι και τόσο καθαρές. (…)

• Οι κινηματογράφοι στις λαϊκές συνοικίες. Το ΑΛΚΑΖΑΡ του Σταθμού Λαρίσης

(απόσπασμα από ρεπορτάζ του Κλέωνα Παράσχου στην εφημ. Ακρόπολη του 1929)
Η γνήσια, η λαϊκή συνοικία βρίσκεται εδώ. Ενταύθα η κυρά-Φρόσω προσπαθεί εις μάτην να εξοικονομήση τον όγκον της πάνω σε μια δυστυχισμένη καρέκλα που στενάζει από το βάρος της. Ενταύθα, απηλλαγμένος από το μάταιον βάρος του σακκακιού του και από το σφίξιμο του κολλάρου του, ξαπλωμένος φαρδύς πλατύς, κλείνει τα μάτια του ο κυρ ΄αράλαμπος, στο περιπαθέστερον μέρος της ταινίας.

Εδώ ο πιτσιρίκος, ακουμπισμένος στα γόνατα της μητέρας του, επιδίδεται εις την υψηλήν ασχολίαν του σπασίματος και φτυσίματος του πασσατέμπου. Εδώ το Λενάκι της κυρα – Γιώργαινας κάνει κάντιο και ζάχαρι τα μάτια της και λιγωμένη αλλοιθωρίζει προς τον Μιστόκλη.

Και ας μη σας μιλήσω, παρακαλώ, και γι αρώματα. Εκατοντάδες μπουκαλάκια έχουν σκορπίσει εδώ ο Κοτί και ο Γκερλέν
Ολα τα αρώματα της Αραβίας! Αθλιε ρωμιέ, δεν εννοείς, τέλος πάντων, να πλυθής!
Ωραίο είναι το Αλκαζάρ, απολαυστικό, δροσερώτατο, αλλά ας φύγωμε…

Ο «μαντροκινηματογράφος» εξελίχθηκε στον πολυτελέστερο θερινό κινηματογράφο της Αθήνας. Ήταν μάλιστα ο πρώτος θερινός στην Ελλάδα που εγκατέστησε μηχανήματα ομιλούντος κινηματογράφου το καλοκαίρι του 1930.

• Οι κινηματογραφικές αίθουσες, σαν χώροι με δυνατότητα φιλοξενίας μεγάλου αριθμού ατόμων, ξεπέρασαν γρήγορα τα όρια του “ναού” της έβδομης τέχνης και απόχτησαν μια ευρύτερη κοινωνική χρήση. Στην επαρχία ή τις γειτονιές των μεγάλων πόλεων μετατρέπονταν συχνά σε θέατρα για να δεχτούν τα μπουλούκια ή απλά σαν χώροι υποδοχής κάθε είδους κοινωνικής εκδήλωσης με ή χωρίς καλλιτεχνικό θέαμα.
• Αποσπάσματα από το βιβλίο    ''Στα Παλιά τα Σινεμά''